elders

op zaterdag 1 september geeft Jetty Podt in samenwerking met Wam de Moor, declamatie, een concert in de Nicolaïkerk te Utrecht. Zij brengen het mirakelspel “Mariken van Nieumeghen”, met muziek van Sweelinck, Bach, Eben en Messiaen. Aanvang 14.00 uur.

Š op  zaterdag 23 juni 2007 gaf Jetty Podt in samenwerking met Wam de Moor, declamatie, een orgelconcert in de RK kathedraal sint Bavo te Haarlem. Op het programma een uitvoering van het mirakelspel “Mariken van Nieumeghen”. 

Organiste Jetty Podt en neerlandicus Wam de Moor, beiden uit Nijmegen, realiseerden in 2005, het jaar waarin hun stad zijn 2000-jarig bestaan vierde, met dit orgelconcert hun verlangen om het mooiste mirakelspel dat onze literatuur bezit tot leven te brengen. De Moor sneed de tekst terug tot de wezenlijke thema’s, Podt zocht en vond de orgelmuziek die bij deze adaptatie paste, en het geheel werd een uitvoering in de grote Sint Steven te Nijmegen waarover men zeer te spreken was. Uitvoeringen in de Eusebiuskerk (Arnhem) en de Sint Jan (’s-Hertogenbosch) volgden. De cyclus wordt vervolgd met uitvoeringen in de Rk Sint Bavo te Haarlem op 23 juni 2007 en de Nicolaikerk in Utrecht op 1 september 2007.   

In de adaptatie is behouden het wezen van het stuk zoals aan het eind van de vijftiende eeuw door de anonieme, waarschijnlijk Antwerpse schrijver is opgeschreven. De figuren van Mariken van Nieumegen en Moenen, de duivel, spreken tot de verbeelding. Een onschuldig boerenmeisje, vanuit het dorp van haar heeroom naar de markt in de grote stad Nijmegen gestuurd, valt in handen van de verleider, laat, afgewimpeld door haar tante, in wanhoop oom, huis en stad achter zich en gaat in het verre Antwerpen goede sier maken. Intussen léért ze veel, en de rederijker die het stuk schreef, doet terzijde een aanval op de onontwikkelde mensen, door wie de ware kunst verloren gaat. Het zou zo maar in onze tijd geplaatst kunnen worden! Maar behalve dat Mariken veel leert, is ze ook het meisje van velen, dat de aanleiding wordt voor moord en doodslag. Moenen lacht in zijn vuistje. Die ziel zal hij hebben! Maar na de zondeval komt de spijt om het verlies van haar deugd, het berouw over het kwaad dat ze heeft laten gebeuren en het verlangen naar haar vaderstad. Ze keren terug.

Nu krijgt het stuk zijn ware katholieke gezicht. Wie gezondigd heeft kan bij oprecht berouw vergeving krijgen. Het is Maria, Jezus’moeder, die altijd Marikens houvast is gebleven, en dankzij haar voorspraak met God, krijgt Mariken een herkansing. Moenen woedend, probeert nog van alles, laat het meisje zelfs van hoog boven de Sint Steven naar beneden vallen: ziedaar het wonder, het meisje leeft en keert terug in de armen van haar oom. Natuurlijk moet de zondares boeten, zelfs de paus kan haar niet zomaar absolveren, maar uiteindelijk sterft zij als een brave vrouw in een nonnenklooster.

 

Bij de tekenende fragmenten uit het toneelstuk koos de organiste passende muziek. Na de aankondiging van het spel voert de tekst ons deze geschiedenis binnen, en daarna zorgen diverse componisten voor de ondersteuning van de tekst. Of is het misschien omgekeerd en geven de woorden een kader voor de muziek? Wij nodigen u uit te luisteren naar onze roekeloze onderneming, en we zeggen het de voorzegger na: ‘Jonste deed ’t bestaan!’ Uit liefde voor dit Nederlandse, veel te weinig opgevoerde, prachtstuk gedaan.